Al jaren worden er waterplanten gemaaid op de diverse randmeren tussen Almere en Kampen. Maaien is nodig omdat samen met de sterk verbeterde waterkwaliteit ook de groei van diverse soorten waterplanten is toegenomen. Met name in de zomer zorgt het fonteinkruid voor steeds meer overlast en doen de waterplanten afbreuk aan het vaarplezier en de veiligheid van recreatieve gebruikers van de randmeren. Dit doet het imago van de randmeren geen goed. Tot op heden is maaien van de waterplanten de enige manier om de overlast te beteugelen. Het maaien wordt in opdracht van de Gastvrije Randmeren uitgevoerd door de Stichting Maaien Waterplanten Randmeren.
Tegelijkertijd heeft de Coöperatie afgelopen winter samen met de Stichting Maaien de werkwijze van het maaien op de Randmeren geëvalueerd. Conclusie was dat de bestaande maaipraktijk verbeterd en aangevuld kon worden: De Coöperatie heeft inmiddels de extra middelen die voor de nieuwe aanpak (Maaien Randmeren 2.0) nodig zijn uit de bijdragen van de deelnemende gemeenten voor meerdere jaren beschikbaar gesteld. Wensmodel blijft om vaker dan 1 x per jaar te maaien. Dat kan alleen als ook de aangrenzende provincies een substantiële bijdragen leveren en de daarvoor benodigde vergunningen worden afgegeven.
De verplaatsing van de betonning en de daarmee gepaard gaande beperking van het bevaarbare gebied is in principe tijdelijk. Als de overlast door andere maatregelen zoals bv. verdieping en kranswierverdringing kan worden teruggedrongen, wordt de recreatiebetonning weer teruggeplaatst op basis van het waterdiepte criterium van 1,50 m.
Aan de westkant van het Gooimeer werd voorgaande jaren de snelle botenbaan tegen de polderdijk en een strook direct grenzend aan de vaargeul gemaaid. Daartussen werd niet gemaaid wat voor veel overlast en veel verwarring zorgde. Vanaf 2018 wordt het gehele gebied gemaaid in de periode van half juni t/m half juli. Door het aanbrengen van extra recreatiebetonning op de zwarte lijn wordt het te maaien gebied voor de gebruiker helder afgebakend. Er ontstaat zo een groot aaneengesloten gebied dat integraal gebruikt kan worden door de vele, uiteenlopende typen watersporters uit de vele omringende havens. [kaartje]
Ter hoogte van Huizen is de recreatiebetonning in noordoostelijke richting verplaatst naar de positie van de zwarte lijn. Een aanzienlijk beperking van het bevaarbare gebied. Bedacht moet echter worden dat er juist in dit gebied vanaf juni sprake was van een dichte waterplantenbegroeiing en daardoor niet bevaarbaar. De verwachting is dat het resterende gebied door het maaien dit jaar in tegenstelling tot voorgaande jaren bruikbaar wordt gemaakt. [kaartje]
In het Eemmeer is de betonningslijn van 2017 inmiddels enkele honderden meters naar het noordoosten verplaatst. Dit verkleint het binnen de betonning vallende gebied. Daar staat tegen over dat het resterende gebied in de eerste helft van juli geheel wordt gemaaid. Er is dus netto weliswaar een kleiner bevaarbaar gebied beschikbaar maar wel een gemaaid gebied zonder waterplanten beschikbaar is. [kaartje]
Voor het Wolderwijd betekent Maaien 2.0 dat een groter gebied in de omgeving van de Biezen en direct aansluitend aan het diepe zandwingebied gemaaid wordt. Begin april is de recreatiebetonning uitgezet op de posities van 2017. In de loop van juni zal extra recreatiebetonning worden toegevoegd op basis van de maairesultaten. De getekende zwarte lijn is een indicatie van de positie van deze extra betonning. [kaartje]
Op het Veluwemeer wordt dit jaar slechts op een enkele kleine locatie gemaaid. De recreatiebetonning wordt op dit meer niet aangepast.
De achtergrond hiervan is dat zich op het Veluwemeer een hoopgevende ontwikkeling voltrekt: verdringing van de naar de oppervlakte groeiende waterplanten zoals fonteinkruid en aarvederkruid door bodem bedekkende kranswieren. De kranswieren verstikken als het ware de andere waterplanten. Hoewel er ieder jaar weer verassingen zijn, lijkt er een samenhang tussen de opkomst van de kranswieren en het verdwijnen van m.n. het fonteinkruid.
Zie ter illustratie het karteringskaartje van 2015 dat de kranswierbedekking op het Veluwemeer in beeld brengt. Rood staat voor 100% bedekking. Dit jaar worden bij wijze van proef in het Veluwemeer geen grote oppervlakken gemaaid. De vrijkomende ha’s worden op de andere meren ingezet m.n. het Eemmeer en het Gooimeer. Dit seizoen zal worden gemonitord of dit een terechte beslissing was.
Ook op delen van het Wolderwijd is een eerste omslag van fonteinkruid naar kranswieren zichtbaar. Gewaakt moet echter worden voor al te voorbarige conclusies en verwachtingen. De diverse randmeren zijn verschillend van aard en bv. bodemsamenstelling. Kranswier ontbrak in 2015 geheel op de bodem van het Eemmeer en vertoonde zich voor het eerst aan de ondiepe zuidwest kant van het Gooimeer. De ontwikkeling van kranswieren geven geen garantie voor het verdwijnen van de overlast. Zo was er in het najaar van 2017 in de zuidwesthoek van het Veluwemeer ineens een grote uitbraak van zeer hinderlijke smalle waterpest. Voorspellen blijft moeilijk vooral als het om de toekomst en waterplanten gaat.
Met Maaien 2.0 proberen de Coöperatie Gastvrije Randmeren en de Stichting Maaien Waterplanten Randmeren de praktijk en de effectiviteit van het maaien van waterplanten te verbeteren. Het maaiseizoen start half juni en eindigt eind juli. In het najaar zal worden geëvalueerd en wordt bezien of de vernieuwde aanpak heeft gewerkt of dat verdere verbeteringen nodig zijn. Wensen zijn er nu al nl. meer dan 1x maaien per seizoen, verdiepingen Eemmeer en hoogwaardiger verwerking van het maaisel.
Zowel Gastvrije Randmeren als de Stichting Maaien Waterplanten Randmeren houden zich aanbevolen voor reacties van gebruikers: info@gastvrijerandmeren.nl.
De waterplantenproblematiek manifesteert zich inmiddels ook in het IJmeer en het Gooimeer. De provincie Noord-Holland heeft om die reden samen met diverse belanghebbende organisaties het initiatief genomen om tot een effectieve en meer structurele aanpak van dit vraagstuk te komen. De Coöperatie heeft actief geparticipeerd in de planvorming en kon daarbij de ervaring en expertise die is opgedaan in de randmeren inbrengen. Er is gekeken naar mogelijke oplossingen en op basis hiervan is een voorstel aan de minister van I&W geformuleerd. Samengevat komt de aanpak voor de korte termijn neer op maaien en aanpassing van de (recreatie)betonning en op de wat langere termijn waar mogelijk verdiepen.
Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.
Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.
Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.
Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.